W 1791 roku Rzeczypospolita Obojga Narodów znajdowała się w sytuacji dramatycznej. Trzech wielkich sąsiadów, Rosja, Prusy i Austria już od prawie 20 lat realizowały projekt całkowitej likwidacji Polski, poprzedzony wcześniejszym wieloletnim wrogim działaniem przeciw Polsce na bardzo wielu polach. Cele były czysto imperialne, podbój nowych ziem, zniewolenie jej mieszkańców, ostatecznie depolonizacja, czyli germanizacja i rusyfikacja.

Z takim  samym działaniem, w wykonaniu hitlerowskich Niemiec i bolszewickiej Rosji – Lenina i Stalina, zetknie się Polska w XX wieku, gdy uda jej się wybić w 1918 roku na niepodległość. Jednak tak w 1791 roku, jak i później już w niewoli, aktywnie działały w Polsce środowiska niepodległościowe, dążące do ratowania i obrony państwa.

Konstytucja 3 Maja stała się symbolem dążenia do takiej naprawy państwa, aby nie tylko przetrwało i ocaliło suwerenność, ale było sprawne, silne i zamożne. Obchodzenie rocznicy majowej konstytucji na różne sposoby utrudniali zaborcy, aż po kres swoich rządów.

Sytuacja zmieniła się po 1914 roku, gdy między zaborcami wybuchła wojna. Zaczęli oni szukać poparcia wśród Polaków, co ułatwiło w 1916 roku, organizację obchodów tego święta narodowego na ogromna skalę. Zdobyta wówczas przez Niemców Warszawa, stała się miejscem wielkich uroczystości.

Tradycja obchodów rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja przetrwała i mimo II wojny oraz czasów zniewolenia komunistycznego, trwa nadal. Święto Konstytucji 3 Maja jest najstarszym polskim świętem narodowym zatwierdzonym przez Sejm w 1919r., które w 1990 roku zostało w pełni przywrócone.